Những món ăn đặc trưng Tết cổ truyền châu Á

Những món ăn đặc trưng Tết cổ truyền châu Á

- Tết là thời điểm tiễn một năm cũ đã qua và đón chào một năm mới đến. Mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới đều có phong tục tập quán riêng được gìn giữ qua bao thế hệ. Dù có không ít nét khác biệt do đặc thù văn hóa song tựu chung lại, đây vẫn là dịp để các thành viên trong gia đình cùng sum họp để đón chào một khởi đầu mới bình an và hạnh phúc.

Khác với những nước phương Tây thường đón năm mới vào ngày mùng 1/1 theo Dương lịch, thì nhiều quốc gia châu Á trong đó có Việt Nam lại đón Tết theo lịch Trung Quốc (âm lịch).

Tết của các quốc gia châu Á mang rất nhiều nét truyền thống độc đáo của văn hóa phương Đông. Nhắc đến Tết cổ truyền của các nước châu Á không thể không nhắc đến những nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực.

Sau đây hay cùng tìm hiểu các món ăn truyền thống trong dịp Tết cổ truyền của một số quốc gia châu Á:

Bánh chưng của Việt Nam

Tết Nguyên Đán hay còn gọi là Tết Cả, là lễ hội cổ truyền lớn nhất, lâu đời nhất, có phạm vi phổ biến rộng nhất, là lễ hội tưng bừng và nhộn nhịp nhất của dân tộc Việt Nam. Từ những thế kỷ xa xưa thời Lý, Trần, Lê, ông cha ta đã cử hành lễ Tết hàng năm một cách trang trọng .

Tết Nguyên Đán là khâu đầu tiên và quan trọng nhất trong hệ thống lễ hội Việt Nam, mà phần "lễ" cũng như phần "hội" đều rất phong phú cả nội dung cũng như hình thức, mang một giá trị nhân văn sâu sắc và đậm đà. 

Tục gói bánh chưng ngày Tết của người Việt Nam

Một nét đặc trưng không thể không nói đến trong dịp Tết Nguyên Đán ở Việt Nam là bánh chưng. Xưa kia, cứ mỗi dịp Tết đến Xuân về, các thành viên trong một gia đình thường cùng nhau chuẩn bị và gói bánh chưng rồi cùng xum vầy bên nồi bánh chưng đỏ lửa. Bánh trưng được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt mỡ và hạt tiêu, tất cả nguyên liệu này được gói trong một lớp lá rong xanh rền. Đó là một nét văn hóa và cũng như ẩm thực độc đáo của người Việt Nam.

Tết trên bàn thờ tổ tiên của mọi gia đình, ngoài bánh chưng đều không thể thiếu mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả ở miền Bắc thường gồm có nải chuối xanh, quả bưởi, quả cam (hoặc quít), hồng, quất. Còn ở miền Nam, mân ngũ quả là dừa xiêm, mãng cầu, đu đủ, xoài xanh, nhành sung hoặc một loại trái cây khác. Ngũ quả là lộc của trời, tượng trưng cho ý niệm khát khao của con người vì sự đầy đủ, sung túc. Ngoài ra, ngày Tết, dân tộc Việt Nam còn có nhiều phong tục hay, đáng được gọi là thuần phong như khai bút, khai canh, hái lộc, chúc tết, du xuân, mừng thọ... 

Món Buuz của Mông Cổ

Tương tự như các quốc gia đón năm mới theo lịch Trung Quốc, người Mông Cổ cũng đón chào Tết cổ truyền với những nét văn hóa đặc sắc riêng có. Tsagaan Sar - Tết cổ truyền của người Mông Cổ diễn ra gần với khoảng thời gian Tết cổ truyền của người Trung Quốc. Theo tập quán của Mông Cổ, vào những ngày trọng đại này, mọi người cùng “rửa sạch” cả thể xác lẫn tâm hồn để đón chào một sự khởi đầu mới tốt đẹp hơn.

Nhóm lửa trước khi mặt trời mọc trong ngày đầu năm mới của người Mông Cổ

Đêm giao thừa được người dân Mông Cổ gọi là Bituun có nghĩa là “tối thui” bởi trong đêm này, bầu trời hoàn toàn không có ánh trăng hay sao. Đặc biệt, mọi người sẽ ăn thật no vì họ tin rằng nếu không làm như vậy thì trong suốt cả năm mới sẽ bị đói. Vào ngày đầu năm mới, ai nấy đều dậy sớm trước khi mặt trời mọc, mặc quần áo mới và nhóm lửa. Tất cả nam giới sẽ lên đỉnh ngọn đồi hay núi gần đó, mang theo thực phẩm và cầu nguyện. Tiếp theo đó, người dân Mông Cổ sẽ làm lễ xuất hành muruu gargakh.

Trong dịp lễ đặc biệt này, người Mông Cổ thường tụ tập ở nhà của người lớn tuổi nhất trong gia đình để chúc Tết. Trong khi chúc Tết, các thành viên trong gia đình cầm những dải vải dài gọi là khadag, tượng trưng cho lòng thương và điềm lành. Sau khi thực hiện nghi thức này, họ cùng ăn món buuz (một loại bánh như bánh bao có nhân là thịt cừu, bò băm nhỏ), uống rượu arkhi và trao cho nhau những món quà để cầu chúc một năm mới thịnh vượng và ấm no.

Món k-buk đặc trưng của Hàn Quốc

Tết âm lịch cổ truyền của người Hàn Quốc, theo tiếng Hàn gọi là Seollah, thường rơi vào cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 dương lịch. Đây chính là đại lễ quan trọng nhất trong năm, còn có tên gọi khác nữa là Won Dan, theo âm tiếng Trung Quốc là Tết Nguyên đán. 

Món k-kuk - Món ăn truyền thống dịp Tết của người Hàn Quốc

Nhắc đến Tết Nguyên đán của Hàn Quốc thì không thể không nhắc đến văn hóa ẩm thực trong mối quan hệ chặt chẽ với các nghi thức thờ cúng thần, Phật và tổ tiên của nước này. Đồ ăn để cúng thần, Phật, tổ tiên được các gia đình chuẩn bị từ trước Tết và phải được hoàn tất vào đêm giao thừa. Đồ ăn dâng cúng có khi bao gồm hơn 20 món, trong đó nhất thiết phải có món chính là k-kuk (một loại phở nước được chế từ bò hay gà). 

Thực đơn cho ngày Tết, nhất là trong ngày mùng một, có thể khác nhau tùy theo tập quán của từng địa phương, nhưng phổ biến chung cho toàn quốc thường có món k-kuk bởi người Hàn Quốc cho rằng, ngày Tết ăn k-kuk có nghĩa là “ăn” một năm khác. Thêm nữa, do trên 50% dân số Hàn Quốc theo đạo Phật, đạo Khổng và đạo Lão vốn đều du nhập từ Trung Quốc, Ấn Độ từ nhiều thế kỷ trước, nên đa số các gia đình Hàn Quốc đến nay vẫn rất coi trọng việc thờ cúng đức Phật, thần linh và tổ tiên.

Món bánh Mochi của Nhật Bản

Ở Nhật Bản, năm mới là dịp tụ họp gia đình nên tất cả cửa hàng, văn phòng, cơ quan đều đóng cửa. Trong năm mới, người ta thường treo một vòng làm bằng rơm khô trước cửa nhà vì đó là biểu tượng của niềm vui và sự may mắn.

Khi gặp nhau, người ta thường cười to với hy vọng sẽ vui vẻ quanh năm. Để xua tan mọi điều xui xẻo trong đêm giao thừa, người Nhật thường rung chuông 100 lần. Tết ở Nhật Bản kéo dài tới 2 tuần.

Vào những ngày này, khắp nơi vang lên tiếng chày giã bột gạo làm bánh. Bánh Tết đặc trưng của Nhật Bản là bánh bột gạo môchi. 

Bánh Mochi  món ăn truyền thống trong ngày tết rất được người Nhật yêu thích, với nhân đậu đỏ tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng trong năm mới. Nguyên liệu để làm bánh không có gì khác ngoài gạo. Đó là loại gạo nếp ngọt và dẻo, người Nhật gọi là gạo Mochi. Vì được làm từ gạo dẻo nên bánh Mochi có độ kết dính rất cao.

Bánh Mochi được làm bằng 3 lớp nguyên liệu: bên ngoài là lớp bột gạo mochi thượng hạng, chính giữa là lớp mùi vị pha với đậu Nhật, bên trong cùng là kem lạnh. Loại bánh này hiện nay cũng đang rất thịnh hành ở Việt Nam. 

Bên cạnh đó, trong dịp năm mới, nhiều người Nhật đổ tới các chùa để làm lễ đầu năm, mua bùa hộ mệnh. Theo truyền thống, trong những ngày đầu năm, các cô gái được sai ra đồng bứt hái nhiều loại cây cỏ (không độc) khác nhau. Tới ngày mồng bảy Tết, chủ nhà đem nấu những lá "lộc xuân" đó với gạo thành món ăn đặc biệt dùng để ăn sáng.

Việt Nguyễn - (Tổng hợp)